Anne sütü ile beslenme en doğal ve en sağlıklı yöntemdir. Bebeklerin normal büyüme ve gelişimlerini sağlayacak en uygun besin anne sütüdür. Hiçbir mama veya süt anne sütünün yerini tutamaz. Her annenin sütü kendi bebeği için uygun özelliktedir.
- Bebeğinize ilk 6 ay anne sütü verin.
- aydan itibaren ek besinlere başlayın.
- 2 yaşına kadar anne sütü vermeye devam edin.
Anne sütü neden önemlidir?
- Anne sütü her zaman hazır, temiz ve en uygun sıcaklıktadır.
- Anne sütü bedavadı
- Sindirimi en kolay besindir.
- Bebeğin büyüme ve gelişimini hızlandırır.
- Anne sütü bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır. Birçok hastalığa karşı korur.
- Annenin ilk 4-5 günlük sütü olan ağız sütünün (kolostrum) bebeğe verilmesi çok önemlidir. Çünkü ağız adeta bebeğin ilk aşısı gibidir.
- Anne sütü D ve K vitaminleri dışında bebeğe gerekli bütün vitaminleri içerir.
- Anne sütü ile beslenen bebekler daha az ağlar ve daha kolay uykuya dalarlar.
Bebek doğumdan sonra ne zaman emzirilmelidir?
Yeni doğmuş bir bebek doğumdan sonra mümkün olan en kısa zamanda emmeye başlaması gereklidir. Bu nedenle eğer bebek ve annede emzirmeye engel olacak bir durum yoksa ilk yarım saat içinde bebek emzirilmelidir. İlk emzirmede annenin memesinde süt olmaması emzirmeye engel değildir. Çünkü ilk emzirmede amaç bebeğin karnının doyurulması değildir. Amaç bebeğin emmeye alışmasıdır. Bebek tarafından anne memesinin emilmesi ile süt üretimi için gereken uyarı verilmiş olur. Daha sonraki saatlerde bu uyarı devam etmelidir. Böylece daha uzun süre ve daha bol miktarda süt üretilmektedir. Sezaryenle doğum yapan annelerin doğumdan sonra ilk yarım saat içinde bebeklerini emzirmeleri mümkün olamayabilir. Eğer genel anestezi uygulanmışsa, bebek ve anne doğal olarak uykulu olurlar. Mümkün olan en kısa zamanda doğumdan hemen sonra veya ilk 2 saat içinde bebeklerini kucaklarına almaları ve emzirmeye başlamaları gerekir. Doğumdan sonra ilk ay içinde bebekler günde en az 8-12 defa olmak üzere her istediklerinde emzirilmelidir. Bebeğin emzirme sıklığını annenin ürettiği sütün miktarı belirler. Anne sütünün yeterliliği konusunda en objektif karar bebeğin kilo artışı izlenerek verilir. Diğer bir yol idrar çıkışının izlenmesidir. İlk haftalarda bebeğin günde 6-8 defa idrar, 2-3 kez kaka yapması normaldir.
Doğru emzirme teknikleri
Memenizi başparmak tepede ve dört parmak aşağıda J şeklinde tutarak destekleyin. Parmaklarınızın areolarının gerisinde olmalıdır. İlk günlerde ya da göğüsler çok büyük ise tüm emzirme boyunca desteklemek gerekebilir. Meme ucunuza bir damla süt çıkarın ve meme ucunu kullanarak bebeğin dudaklarına, ağız kenarına dokunun böylece bebeğinizin ağzını genişçe açmasını sağlayın. Bebeğin dilinin alttan meme ucunu kavradığını ve dudaklarının dışarıya doğru kavradığını kontrol edin. Eğer alt çenenin yeterli açılmadığını fark ederseniz çeneye hafifçe bastırın ve açılmasını, alt dudağında dışarıya dönmesini sağlayın. Bebeğin çenesi memeye değecektir. Bebeğinizin ileri geri çene hareketlerini gözleyin ve arada yutma seslerini takip edin. Bebeğin burnu ve çenesi memeye değebilir. Emzirmek canınızı acıtmamalıdır. Eğer acı duyarsanız bebek büyük ihtimalle yanlış kavramıştır; bebeği nazikçe memeden ayırın ve tekrar deneyin. Bebeğinizi memeden ayırırken küçük parmağınızı yavaşça ağzının kenarından içine sokun, bebeğiniz parmağınızı emerken memeden ayırın.
Emzirirken bebeğimi nasıl tutmalıyım?
Bebeğinizi emzirmek için değişik şekillerde kucaklayabilirsiniz. Burada dikkat edeceğiniz durum bebeğin ağzı memeye uzanmak için fazla çaba harcamamalı ve bütün vücudu aynı düzlemde ve size dönük olmalıdır. Bunlara dikkat ederseniz bebeğinizin memeyi tam ve doğru kavraması çok kolaylaşacaktır. Kolunuzu, dirseğinizi destek yapabilir, kendinizin ve bebeğinizin yanlarına yastık ya da minder koyabilirsiniz.
Kucaklama: Pek çok anne için rahat bir pozisyondur ve en sık uygulanan pozisyondur. Kucakladığınız kol tarafındaki memeyi emer.
Ters Kucaklama: Prematüre ya da kavramada güçlük çeken bebekler için uygundur. Emziremediğiniz memenin tersine kolunuzla bebeği kavrayın diğer elinizle başa ya da memeye destek olun.
Koltuk Altı: İkizlerde, büyük göğüslü annelerde, düz-çökük meme başı ya da kavrama güçlüğünde uygun pozisyondur. Emzireceğiniz göğsün olduğu koltuk altına doğru bebeğinizi uzatın.
Yatarak: Sezaryenle doğum ve problemli vajinal doğum sonrası yorgun anneye dinlenme ve emzirme sağlar. Bebeğin yüzü ve bedeni size dönük olmalıdır.
“Meme başında ortaya çıkan tahriş ve çatlakların nedeni emzirme süresi değil, yanlış emzirmedir.”
Emzirmenin anneye yararları
- Emziren annelerin rahimleri kısa sürede toplanır.
- Doğum sonu kanamaları daha az olur.
- Meme, rahim, yumurtalık vb. kanserlerine yakalanma riski daha düşüktür.
- Memelerde şişme, iltihaplanma olmaz. Anne lohusalık dönemini daha rahat geçirir.
- Emme ile anneden salgılanan hormonlar sayesinde kısa sürede dinlenme ihtiyacını karşılar. Huzurlu olur.
- Annenin doğum sonrası kilo vermesini kolaylaştırır.
- Emzirme annenin kendisine olan güvenini güçlendirir.
Emzirmenin bebeğe yararları
- Anne sütü mekonyumun (bebeğin ilk yapışkan kakası) atılmasını kolaylaştırır.
- Anne sütü ile beslenen bebeklerde “ani bebek ölümü sendromu“ daha az görülmüştür.
- Bebeğin zeka gelişiminin daha iyi olmasını sağlar.
- Aşırı şişmanlama (obezite) riskini azaltır.
- Bebeği enfeksiyonlara karşı korur.
- Emzirilen bebeklerde pişik, karın ağrısı, ishal ve kabızlık daha az görülür.
- Anne sütü bebek için en doğal sakinleştiricidir.
- Anne sütü bebek ve anne arasındaki duygusal bağı güçlendirirken bebeğin özgüveninin oluşmasını destekler.
Bebekler neden ağlar?
Bebeğiniz her ağladığında aç değildir. Altının ve vücudunun kirli olması, çok uyaran olması, gaz sancısı, hastalık ya da ağrıda ağlatır.
Bebekler neden emmez veya emmeyi bırakır?
- Emzirmeye geç başlamak.
- Sık sık emzirememek.
- Gece emzirmekten kaçmak.
- Kısa süreli emzirmek.
- Memeyi yanlış kavramak.
- Biberon ve emzik kullanmak
- Ek besinlere erken başlamak.
- Annenin kendine güvenmemesi.
- Annenin kaygı, endişe ve stresli olması.
- Bebeği kabullenmeme.
Anne sütü nasıl sağılır?
Sütün elle sağılması işlemini tüm emziren annelerin bilmesi gerekir. Birçok durumda sütün sağılması gerekebilir.
Sütün sağılması şu durumlarda yararlıdır:
- Tıkanık, şiş memeyi rahatlatmak,
- Çökük bir meme başından emmeyi öğreninceye kadar bebeği beslemek,
- Memeyi istemeyen bir bebeği, emmekten hoşlanmayı öğrenene kadar beslemek,
- Düşük doğum tartılı ve kuvvetli emmeyen bir bebeği beslemek,
- Yeterli emmeyen hasta bir bebeği beslemek,
- Anne ya da bebek hasta ise sütün akmasını önlemek için.
“Elle boşaltma, süt sağmak için en iyi yoldur. Alet gerektirmez ve anne her yerde, her zaman yapabilir. Sütün sağılacağı kabın temiz olması gerekir. Bunun için geniş ağızlı bir fincan veya bardak seçilir. Kap su ve sabun ile yıkanır, daha sonrası kaynatılır ya da kaba kaynar su konur ve birkaç dakika bekletildikten sonra boşaltılır. Kaynar su mikropların çoğunu yok edecektir.”
Süt sağma tekniği
- Öncellikle eller yıkanmalıdır.
- Rahat bir yere oturun ve kabı memenize yakın tutun
- Başparmağınız, meme başı ve areolarının (meme başındaki kahverengi doku) üstüne, işaret parmağınızı ise memenin altına başparmağı hizasında yerleştirin. Diğer üç parmakla memeyi destekleyin. Baş ve işaret parmaklarını yavaşça iç göğüs duvarına doğru bastırın. (fazla bastırmamaya dikkat edin yoksa süt kanallarını tıkayabilirsiniz.)
- Basıp bırakın, basıp bırakın. (Bu işlem acıtmamalı, acıtıyorsa uygulanan teknik hatalıdır.)
- İlk başta süt gelmeyebilir ama bir kaç kez bastırdıktan sonra süt damlamaya başlar.
- Deriye asla parmaklarınızı sürtmeyin.
- Meme ucuna asla bastırmayın.
- Bir memeyi 3-5 dakika akım yavaşlayıncaya kadar sıkın, ardından öteki memeyi sıkın, sonra işlemi tekrar edin.
“Sağılan süt kesinlikle biberonla verilmemelidir. Bebek beslenirken kaşık ya da süt bardakları kullanılmalıdır.”
Güvenli süt saklama koşulları
- Oda sıcaklığında 3 saat saklanabilir.
- Sağdığınızda sütü dondurmadan 72 saat ve dondurulmuş sütü erittikten sonra 24 saat buzdolabında (+1 ile +4° arasında) saklayabilirsiniz.
- Buzdolabında (-7 ile -2° arasında) 3 güne kadar saklayabilirsiniz.
- Derin dondurucuda (-18°’nin altında) 3 aya kadar saklayabilirsiniz.
