Neden doğum kontrolü uygulanmalıdır?
İstenmeyen hamilelikten ve cinsel yolla geçen enfeksiyonlardan korunmak istemeniz durumunda doğum kontrolü uygulamanız gerekir. Kadının yumurtalıkları her ay bir yumurta hücresi üretir. Erkek cinsel ilişki sırasında boşaldığında menisi milyonlarca sperm içermektedir. Bu spermlerden yalnızca bir tanesi yumurta hücresini döller ve hamilelik süreci başlar. Bir çiftin cinsel ilişkide bulunması (penisin dölyoluna girmesi) ve koruyucu önlem almaması durumunda, kadının hamile kalma olasılığı çok yüksektir. Doğum kontrolü uygulamanız, istenmeyen hamilelikleri önleyerek cinsel ilişkide bulunmanıza olanak sağlar.
Doğum Kontrol Hapları
Başlıca iki tür oral (ağızdan alınan) doğum kontrol hapı vardır.
Kombine doğum kontrol hapı iki tür hormon içermekte ve yumurtalıkların her ay yumurta üretme işlevini engellemektedir. ‘Progestogen-only pill’ yani mini hap (mini pill) sadece projesteron hormonu içermekte ve rahim ağzındaki mukozayı değiştirerek etkili olmaktadır. Böylece sperm dölyolundan geçemez ve yumurtayı dölleyemez. ‘Progestogen-only pill’ kombine haplardan daha az etkilidir.
Doğum Kontrol Haplarının Etki derecesi?
Kombine haplar doğru olarak alınmaları durumunda yüzde 98 oranında etkilidir. Hapların etkisi düzensiz alınmaları, ishal ve kusma ile antibiyotik ya da diğer ilaçlarla birlikte kullanılmaları durumunda azalmaktadır. Hormon hapları yedi gün boyunca alınmadığı sürece korunma sağlamamaktadır. Haplar kısırlığa yol açmaz.
Avantajları
- Adet kanamalarının düzenli ve az olması
- Ergenlik sivilcelerinde (akne) çoğunlukla iyileşme görülmesi
- Adet öncesi birkaç gün önceden başlayan belirti ve duygu durum değişikliklerine neden olabilen adet öncesi sendromunun (PMS) geçmesi ya da hafiflemesi.
Dezavantajları
- Göğüslerde hassasiyet, mide bulantısı ve esas olarak Hapın alındığı ilk birkaç ay boyunca daha fazla kanama
- Haplar bazı kadınlarda bir miktar kilo alma, duygu durum değişiklikleri ya da cinsel istekte azalmaya neden olabilir
- Ender sağlık sorunları
Sağlık riskleri
Haplardan kaynaklanan ciddi sağlık sorunları ender görülmektedir. Sigara hapın zararlı etki riskini artırmaktadır.
Haplar aşağıda belirtilen sağlık sorunları olan kadınlar için uygun değildir:
- Fokal migren
- Geçmişte kan pıhtısı oluşması
- Karaciğer sorunları
- Olağandışı vajinal kanama.
‘Progestogen-Only’ ya da Mini Hap
‘Progestogen-only’ ya da Mini Hap yalnızca tek bir kadınlık hormonu içermektedir.Progestogen dölyolu mukozasını kalınlaştırır. Bu mukoza daha sonra bir tıkaç görevi görerek spermlerin rahime girmesini ve tüplerden geçerek yumurtayı döllemesini engeller. Yüzde 95 oranında etkilidir.
Mini haplar birçok kadında normal adet dönemini engellemez. Mini haplar ara vermeden her gün alınmaktadır. POP kullanmaya başladığınızda 48 saatlik süre için destekleyici bir doğum kontrolü yöntemi (sözgelimi; prezervatif gibi) kullanmanız önerilmektedir. POP kullanırken üç saatten fazla gecikmemeniz önemlidir. Mini haplar bebeğini emziren kadınlar için uygun olup, bebek sütten kesildikten sonra da kullanmaya devam edilebilir.
Doğum kontrol hapının kullanımında unutulmaması gereken hususlar:
- Her gün bir hap alınız
- Hapı her gün aynı saatte ya da olabildiğince yakın bir saatte alınız
- Hap almayı unutmanız halinde, hatırlar hatırlamaz alınız.
- Daha sonraki hapı ertesi gün normal saatinde alınız.
Aşağıdaki durumlarda hamile kalabilirsiniz:
- Hapı almayı 12 saatten daha fazla geciktirme
- Diğer doğum kontrol yöntemlerini uygulamadan hap kullanmayı bırakma.
Aşağıdaki durumlarda hap koruma sağlamaz:
- İlk pakette peş peşe yedi hormon hapı alınıncaya kadar
- Kusma ya da ishal durumunda
- Hapın emilmesini etkileyebilen başka bir ilaç alındığında. Söz gelimi antibiyotikler gibi.
- Hap almayı unutma ya da 12 saatten daha fazla geciktirme
- Böyle durumlarda hapı almayı sürdürünüz. Ancak, peş peşe yedi hormon hapı alıncaya kadar başka bir korunma yöntemi (söz gelimi; prezervatif) uygulayınız.
