Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Göksemin Göksen Kocagöz anne olmak isteyen kadınların gebelik öncesi danışmanlık alması gerektiğini anlattı.
1) Diabet:
Eğer şeker hastalığı saptanmışsa kan şeker düzeyinin mutlaka normal düzeyde tutulması gerekir. Yapılan araştırmalar kan şekeri yüksekliğinin hamilelik üzerinde olan olumsuz etkilerinin döllenme olmadan çok daha önce başladığını ortaya koymuştur. Öncelikle kan şekeri regüle edilmeli, gebelik daha sonra düşünülmelidir.
2) Epilepsi:
Epilepsi (sara) hastalığı olan kadınlarda ideal olarak gebelik öncesi dönemde nöbet kontrolü yapılmalıdır. Tek ilaçla tedavi ve daha az teratojenik kabul edilen ilaçla nöbet kontrolü sağlanmasına çaba gösterilmelidir. Özellikle valproik asit içeren ilaçlar mümükünse kullanılmamalıdır.
3) Aşılar:
Tetanos, grip aşısı, pnömokok, hepatit B, meningokok ya da kuduz gibi aşılar gebelik öncesi dönemde veya gebelik sırasında gerekirse yapılabilir. Buna karşılık herpes, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, çocuk felci, suçiçeği ve sarıhumma gibi canlı virüs aşılarının hamilelikte yapılması önerilmemektedir. Dahası ideal olarak canlı aşı yapıldıktan sonra gebeliğe kadar en az 1 ay geçmelidir.
4) Sigara:
Gebelik planlamak sigarayı bırakmak için çok güzel bir fırsattır. Sigara kadında yumurta, erkekte sperm kalitesini bozduğundan gebe kalmada da güçlüğe sebep olabilir. Sigara içen annelerin hamileliklerinde, düşük, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek, bebekte solunum sıkıntısı riskleri daha fazladır.
5) Alkol:
Anne karnında alkole maruz kalan bebeklerde uzun dönemde zeka gerilikleri, öğrenme bozuklukları ve davranış bozuklukları daha sık görülür. Alkol özellikle sperm sayısını etkileyerek infertiliteye de yol açabilir.
6) Beslenme:
Buz, çamaşır kolası, kil, toprak veya başka gıda maddesi olmayan maddeleri aşırı arzu etme ve yemeye pika denir. Besleyici değeri olmayan bu ürünlerle doğal sağlıklı gıdaların yer değiştirmesi teşvik edilmelidir. Vejetaryenler protein eksikliği açısından yumurta ve peynir miktarı arttırılarak kompanse edilebilir. Obezite, gebelikte hipertansiyon, preeklampsi, gestasyonel diabet, doğum anomalileri, sezaryen ve operatif doğum oranında artış ile birliktedir. Kilo fazlalığı varsa bunları vermek için en uygun dönem gebelik öncesi dönemdir. Çünkü gebelikte diet önerilmez.
Beslenme bozukluğu olmayan kişilerde hamile kalmadan önce vitamin takviyesi gerekmez. Bunun tek istisnası folik asittir. Folik asit gebelikten en az 6 hafta önce başlanmalı ve gebeliğin ilk 3 ayı boyunca kullanılmalıdır. Günde 400 mcg alınan folik asit bebekteki merkezi sinir sistemi anomalilerini %50’ye yakın oranda azaltır.
7) Tiroid hastalıkları:
Aşikâr hipo ve hipertiroidi gebelik öncesi tedavi edilmelidir. Çünkü ikisi de kötü gebelik sonuçları ile ilişkilidir.
8) Kalp hastalıkları:
Eisenmenger Sendromu, Pulmoner hipertansiyon, kardiyomiyopati, ciddi siyanotik kalp hastalıkları, prostetik kapak hastaları gebelikte %25-50 oranında ölüm riskine sahiptir. Bu tür hastalar bilgilendirilmeli ve riskler çok net olarak anlatılmalıdır. Hipertansiyonu olan hastalar eğer birden fazla ilaç kullanıyorlarsa ve tansiyonları kontrol altında değilse olumsuz gebelik sonuçları açısından artmış risk altındadırlar.
Önemli noktalar:
Gebe kalmaya karar verildiğinde yapılacak ilk şey korunmayı bırakmaktır. Korunma yöntemine bağlı olarak üreme yeteneğinin geri dönmesi 3 aya kadar uzayabilir. 28 günde bir düzenli adet gören bir kadında gebe kalma şansının olduğu günler kanamanın başlangıcından itibaren 12-15. günlerdir.
Gebe kalma şansını arttırmak için düzenli bir cinsel yaşam ve haftada en az 3 ilişki faydalı olur. Bu şekilde kadınların %75’i 6 ay içinde hamile kalır. Çiftlerin %15’inde 1 yılın sonunda gebelik olmaz. Bu çiftleri infertilite yönünden değerlendirmek gerekir.
