Hastanemiz Nöroloji Uzmanı Uz. Dr. Nurdoğan YAVUZ, son günlerde sıkça duyduğumuz ve en sık rastlanan uyku rahatsızlıklarının başında yer alan uyku apnesi hakkında faydalı bilgiler paylaştı.
Uyku apnesi nedir?
Uyku apnesi uyku ile ilgili hastalıklardan bir tanesidir. Uyku apnesi diye adlandırdığımız durum gece uyku içinde yatağa yatıldığında uykuda rahat nefes alamama ve nefes durmasına bağlı olarak gerçekleşen oksijen eksikliği ve oksijen eksikliği sonrasında vücutta birtakım şikâyetlerin ortaya çıkması durumudur. Savunma sistemlerinin devreye girerek oksijen eksikliğini ortadan kaldırmak için çabalamaya başlamasıdır. Nedir bu çabalar? Kalbin daha hızlı çalışıp vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak için efor sarf etmesi, nefes almak için solunum kaslarının daha fazla çalışmasıdır. Kalp hızlı çalıştığında solumun kasları daha aktif nefes almak için güçlü çalışmaya başlayınca hastayı uyandırmaktadır. Uyanınca da hızlı, gürültülü ve şiddetli horlamalarla nefes alması ve oksijen seviyesi normale dönünce hastanın tekrar uykuya dalması. Uykuya dalınca yine aynı şekilde solunumun durması; solunum durunca tekrar oksijen eksikliği ve oksijen eksikliği ile birlikte yine vücutta birçok savunma sisteminin devreye girerek kalbin hızlı çalışması, vücutta solunum kaslarının tekrar çalışması, eforla birlikte hastanın tekrar uyanması. Özetle uyku ve uyanıklıkla geçen uykuya daldığınızda oksijenin düştüğü ve kardiyovasküler sistemin problem olduğu, hastanın gece uykuda felç, kalp spazmı, kalp ritim problemleri ve kalp krizi geçirebildiği bir hastalık grubudur.
Uyku apnesinin belirtileri nelerdir?
Uyku apnesinin belirtileri dediğimizde karşımıza iki yaklaşım çıkıyor. İlki; gece uykuda ortaya çıkan belirtilerdir. Şiddetli horlama ve sessizlik dönemiyle seyreden bir süreç. Gece boyunca nefes almak için gösterilen aşırı bir çaba ve hastasının sıkıntılı, gergin, huzursuz, boğulur ve tıkanır gibi uyanmalarıyla seyreden kalitesiz bir uyku. İkinci grup şikayet ise; gece nefes almak için gösterilen çabayla birlikte hasta çok sıkıntı yaşadığından uyuyamadığı için ertesi gün halsizlik, isteksizlik, yorgunluk, baş ağrıları ve uyuklamalar ortaya çıkabilir. Uyuklamalar olduğunda da karşımıza iş kazaları, trafik kazaları riski çıkabiliyor. Kişinin gece uykusunda solunum sıkıntısı ve oksijen düşmesiyle beraber ortaya çıkan kalp, beyin ve vücudun tüm sistemlerini ilgilendiren şikayetler ortaya çıkıyor. Gündüze yansıyan ise; baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, isteksizlik, gün içerisinde uyuklamalar, iş ve yaşam kalitesinde bozulmalar, iş ve trafik kazalarına yatkınlık şeklinde gruplandırabileceğimiz şikayetler. Eklememiz gereken nokta uyku apnesi eşittir üst solunum yollarındaki kasların gevşeyip solunumu durdurması ve sonucunda nefes alamama ile beraber oksijen düşmesi ile ilgili bir şikayet grubuyken bundan vücudun bütün sistemleri etkilenir. Uyku apnesi olan kişiler gece sık tuvalete gider, sebep de dolaşım-solunum sistemi bozulduğu için refleks olarak idrar yollarının etkilenmesi ve bunun da gece sık sık tuvalete kalkılmasına sebep olmasıdır. Yine uyku apnesi olan kişilerde nefes almak için gösterilen çabayla birlikte bütün kaslar gerilir. Kollarda ve bacaklarda abartılı hareketler ortaya çıkar ve sırt ağrıları, boyun ağrıları, kol-bacak ağrıları gibi çok sayıda şikâyet meydana gelir. Vücuttaki tüm sistemleri ilgilendiren şikayetler ortaya çıkabilir.
Uyku apnesinin oluşma sebebi nedir?
Uyku apnesinin temel nedeni üst solunum yolları ya da solunum kaslarının aşırı gevşemesidir. Normal şartlarda kaslarımız gevşer fakat uyku apnesi olan kişilerde çok daha fazla gevşer. Uyku apnesinin temel nedeni solunum kaslarının ve üst solunum yollarındaki kasların gevşemesidir. Bu kasların gevşemesine neden olan şey beyinle bu kaslar arasındaki iletişimi sağlayan sinirlerdeki etkilenme bu hastalığın temelini oluşturur. Ama bazı faktörler vardır ki uyku apnesinin şiddetini etkiler. Kilosu olan kişilerde uyku apnesi daha şiddetlidir. Uyku apnesi sadece kiloya bağlı olmaksızın her yaşta ve her şartta ortaya çıkan bir hastalıktır. 2 ya da 5 yaşında hiç kilosu olmayan çocuklarda da uyku apnesi olabilir. Kilonun haricinde bazı dahili hastalıklar da uyku apnesini etkilemektedir. Kaslarla ilgili hastalıklar, agromegali dediğimiz vücuttaki şekil bozukluklarıyla ilgili hastalıklar, çenenin çok küçük olmasıyla ilgili hastalıklar, guatr, şeker ve tansiyon hastalıkları yani metabolik sendromlar dediğimiz hastalıkların tamamı uyku apnesini etkiliyor ve uyku apnesinin şiddetini arttırabiliyor.
