Klinik Psikolog ve Aile Danışmanı Psk. Aslı Çağla ÇAKICI ilişkilerde çok önemli yere sahip olan 4 maddeyi anlatıyor.
Birçok çift uzun ve mutlu bir ilişkinin hayaliyle evliliğe adım atıyor fakat yapılan çalışmalar gösteriyor ki, birçok ülkede iki evlilikten biri boşanmayla sonuçlanıyor. Bu oranlar uzmanları evlilikleri uzun ya da kısa vadeli kılan faktörleri araştırmaya yöneltmiştir. Bu alanda 35 yıldan fazladır çalışmalar yapan 3.000 çiftle çalışan John ve Julie Gottman kadın-erkek ilişkilerini bitiren faktörlerin neler olduğunu saptamışlardır.
Gottman seansta çiftleri gözlemler ve o seansta gözlemlediklerinden yola çıkarak çiftin ilk beş yıl içinde boşanıp boşanmayacağı konusunda bir öngörüde bulunur ve bu öngörüsü %94,7 oranında doğru çıkmaktadır.
Gottman’ın elde ettiği sonuçlardan yola çıkarak, ilişkileri boşanmaya götüren garantili yol dediği mahşerin dört atlısından bahsedelim.
-
Eleştiri
İlişkilerde en sık görülen yaklaşımdır. Genellikle kadınların en çok kullandığı atlıdır diyebiliriz. Karşı tarafa sen eksiksin, sorun sende mesajı verir. Eleştiren kişinin kullandığı dil sen dilidir. Sen dili karşı tarafı suçlu hissettiren bir dil olduğu için kişinin savunmaya geçmesine ve çatışmanın daha da büyümesine sebep olur.
Beni anlamıyorsun! Hep böylesin! Şeklindeki yaklaşımlar eleştireldir ve sorunu çözmekten çok büyümesine sebep olur.
Eleştiri yerine yumuşak başlangıçlar yapmak.
İlişkide bir problemle ilgili konuşurken partnerinize karşı sen dili yerine ben dilini kullanarak kendinizi ifade etmek gerekir. Sen dili suçlayıcı bir dildir demiştik. Ben dili ise, daha empatik bir dildir. Karşı tarafın sizinle empati kurmasını sizi anlamasını sağlar.
Beni anlamıyorsun yerine kendimi anlaşılmamış hissediyorum.
Benimle ilgilenmiyorsun, ilgisizsin yerine seninle daha fazla zaman geçirmeye ihtiyacım var. İlgisiz kaldığımı düşünüyorum. Bana karşı ilgili olman beni mutlu eder.
-
Savunma
Eşlerden birinin eleştirel yaklaşımı diğerinin savunmaya geçmesine sebep olur. Savunma esnasında kişinin yaklaşımı, “sorun bende değil, sende!” şeklindedir. Böyle bir yaklaşımda da tartışma daha çok şiddetlenir ve çiftin arasındaki problem çok daha büyür.
Savunma yerine sorumluluk alın.
Kişinin soruna katkı sağlayan yanını kabul edip bunu düzeltmeye yönelik adım atabileceği mesajını verebilmesi önemlidir.
Benim hatam değil demek sorumluluğu karşı tarafa atmaktır. Bunun yerine, ” Bu sorun ikimize de ait.
Benimle ilgili olan kısmı düşünüp değerlendirmeye ihtiyacım var. İlişkimize iyi geleceğini düşündüğüm konularda değişeceğim. Lütfen sende aynı şeyi ilişkimiz için dene. Sonra yeniden değerlendirelim.” şeklindeki yaklaşım ilişki için çok daha onarıcı olacaktır.
-
Aşağılama
Bu yaklaşım, karşı tarafa sen benimle aynı seviyede değilsin, yetersizsin mesajı verir. Kişi kendini partnerinden üstün gördüğünü ifade eden yaklaşımlarda bulunur. Gottman, araştırması sonucunda boşanmanın bir numaralık belirleyicisinin bu olduğunu gözlemlemiştir. Saygı ilişkinin en önemli yapı taşıdır. Aşağılama yaklaşımı, çiftin ilişkisini ciddi şekilde yaralar.
Aşağılamak yerine takdir edin, ilgi ve beğeninizi paylaşın.
İlişkide takdir edilmek, değer gördüğünü hissetmek ilişkiyi besleyen güçlü duygulardır. Karşı taraf açısından anlaşıldığınızı, değer gördüğünüzü hissettirir.
“Çok beceriksizsin! Aptalsın!” yerine “bu olayla, problemle başa çıkma çabanı takdir ediyorum. Yeterince vakit ayırırsan başaracağına inanıyorum. Başaramazsan bile denemiş olman yeterli, her zaman olduğu gibi şimdi de yanındayım.” mesajı vermek ilişkiyi daha iyi bir noktaya getirir.
-
Duvar örme
Çiftlerden biri kendini ifade ederken diğerinin sözel veya davranışsal olarak tepki vermemesidir.
Konuşmayı kestirip atmak, tavır koymak, küsmek gibi davranışlar gözlemlenir. Bu yaklaşımlar karşı tarafa önemsenmediği ve reddedildiği mesajı verir ve çiftlerin günlerce küs kalmalarına sebep olabilir. Genellikle erkeklerin en çok kullandığı yaklaşımdır. Tehlikesiz gibi görünse de ilişkiyi en çok koparan bağlardan biridir.
Duvar örmek yerine kendinizi fiziksel ve psikolojik olarak rahatlatın.
İnsanlar köprü kuracakları yerde duvar ördükleri için yalnız kalırlar diye bir söz vardır. Sakinleştikten sonra sorun hakkında mutlaka konuşmak önemlidir.
Bu yaklaşımı kişinin değiştirebilmesi için kendisini iyi tanıması gerekir. Kendi süreçlerini fark etmesi, iletişim kurarken kendini ifade edememeyi neyin engellediğini iyi anlaması ve geçmişe dair varsa travmaları bunlarla çalışması gerekmektedir.
