Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Tahir Sarıçam “safra kesesi taşı” konusunda neden olur, nasıl tedavi edilir bilgilerini paylaşıyor…
Safra kesesi nedir, ne işe yarar?
Safra kesesi karaciğerin altındaki özel yerinde yerleşmiştir. Karaciğer tarafından üretilen sarı-yeşil renkli safrayı depolar. Yemekten sonra, safra kesesi, safrayı ince bağırsağa salgılayarak yağların sindirimine yardımcı olur.
Safra taşları: safra kesesi içinde oluşan kolesterol kristalleri, pigment materyallerinin yapışarak kümeler oluşturmuş halleridir.
Safra kesesi taşları niçin oluşur?
Bazı safra bileşikleri (kolesterol gibi ) safrada kolaylıkla çözünmez. Bileşikler çok fazla olduğu zaman, çökerek sert kristaller oluştururlar. Bu yapılar birleşip yapışarak ileride safra taşlarını oluştururlar.
Tüm safra kesesi taşları aynı mıdır?
Hayır. Farklı safra taşları tipleri vardır. Safra bileşimindeki çökelmeye yatkın maddelere bağlıdır. Keza, taşların büyüklükleri ve şekli çeşitlidir. Safra taşlarının %90’ı Kolesterol safra taşlarıdır. Diğerleri bilirubin safra taşlarıdır.
Safra taşı en sık kimlerde görülür?
Genellikle sarışın (kumral) tenli, 40 yaşını geçmiş, kilolu, çok doğum yapmış kadınlarda görülür.
Safra taşlarının belirtileri nelerdir?
Hiç bir belirti vermeyebilir. (yaklaşık safra taşlarının %80’nini oluşturur. Sessiz safra taşı adı verilir.) Belirtileri arasında şiddetli karın ağrısı, bulantı-kusma (özellikle yağlı bir yemekten sonra oluşur ). Safra taşı kese dışına çıkıp safra yollarına düşmüşse bu belirtilere üşüme titreme, ateş, sarılık eklenebilir. Gaz ve hazımsızlık safra kesesi taşı ve safra kesesi hastalığı belirtisi değildir ama birlikte görülebilir.
Tanı nasıl konur?
Ultrasonografi ile kolayca tanı konulur. Genellikle başka bir problem araştırılırken tespit edilir.
Tedavi: Sessiz taşlara tedavi gerekmeyebilir. Hekim takibi ve gerekirse cerrahi uygulanır. Belirtiler görülen, enfeksiyon gelişen, hele hele sarılığa yol açmış safra kesesi taşları mutlaka alınmalıdır.
Safra taşı tedavisinde iki yöntem vardır:
Açık safra kesesi ameliyatı: Karında nispeten geniş bir kesi yapmak gerekir. Hastanede 5-7 gün kalmayı gerektirebilir.
Laparoskopik kolesistektomi: Laparoskopik cerrahi safra kesesi ameliyatlarında gold standart (altın standart) olarak anılan ilk seçilmesi gereken tedavi yöntemidir. Genel anestezi altında karın duvarına açılan 2 adet 1cm, 2 adet 0.5cm delikten özel aletler girilerek yapılan ameliyat 15 dk ile 180 dk arasında ortalama 45 dakika sürmektedir. Ameliyat sırasında safra kanalı ve safra kesesinin atar damarı kliplerle bağlanıp kesilmekte ve safra kesesi içindeki taşlarla birlikte tamamen çıkarılmaktadır. Hasta ameliyat sonrası anestezi etkisi geçtikten sonra (6-8 saat) yürüyebilmekte ve ağızdan gıda alımına başlanabilmektedir. Genellikle 1 gün yatırılan hastalar ertesi gün taburcu edilmekte yaklaşık 3 gün içinde günlük hayatlarına devam edebilmektedirler.
